EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) Göz Hareketleri Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme, göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden yapılandırmayı içeren bir psikoterapi yöntemidir.
Kişideki acı dolu deneyimler, beyinde görsel, işitsel, duygusal, düşünsel ve bedensel temsillerle saklanmaktadır. Kişi bu deneyimleri hatırladığında beyninde görsel bir resim (hedef olay) ve bu resme eşlik eden negatif düşünceler (ben değersizim, güçsüzüm, sevilmeyen biriyim, yeterince iyi değilim, kendime güvenemem, mükemmel olmalıyım, tehlikedeyim,acı çekiyorum vb.) belirir. Olay hatırlandığında ve negatif inanç belirdiğinde öfke, korku, kızgınlık, utanç gibi bazı duygular ortaya çıkar. EMDR da beynin sağ ve sol yarımküresi , göz hareketleri ve dokunsal hareketlerle uyarılarak travmatik anılar ve negative düşünceler zihnimizden uzaklaşır ve olumsuz etkileri ortadan kalkar. EMDR sonrası kişi anıyı ya da korkutucu olayı unutmaz, ama bu durumlar kişi için artık bir stres kaynağı olmaktan çıkar. Beyin bu travmalara karşı nötrleşir.
EMDR ,Psikolog Dr.Francine Shapiro, (California-Palo Alto’da Zihinsel Araştırmalar Enstitüsü’nde kıdemli bir araştırmacıdır) tarafından 1987 ’de keşfedilmiştir. Shapiro bir gün parkta yürürken kendisini rahatsız eden bazı düşüncelerinin daha az rahatsız ettiğini ve bu durumun –iyileşmenin spontane göz hareketlerinden kaynaklandığına bağladı. Bunun da insanlara yardımcı olabileceği düşüncesiyle araştırmaya başladı. Shapiro bu yaklaşıma orijinal olarak göz hareketi duyarsızlaştırma (emd) dedi ve öncelikle travmatik yaşantıları olan insanları tedavi etmeye odaklandı. İlk çalışmasında travmatik anıları (tecavüz, sarkıntılık, uyku sorunları, savaş deneyimleri vb.) olan yaşları 11 ile 53 arasında değişen 22 kişilik bir gruba odaklandı. Bu kişilerin hepsi emdr ile terapistin kılavuzluğuyla bir dizi göz hareketi gerçekleştirerek tedavi edildi.
Francine Shapiro, psikoterapideki gelişmelere katkılarından ötürü, "Uluslararası Sigmund Freud Ödülü"nü almış, Dünya Travma Psikolojisi Derneği tarafından 2009 senesinde Travma Psikolojisine en önemli gelişme ve katkıyı sağladığı için tekrar ödülle onurlandırılmıştır.
Travma ile ilgili psikolojik sıkıntıların tedavisinde EMDR birçok kurum tarafından kabul edilen ve onay verilen bir psikoterapi yöntemidir. Amerikan Psikiyatri Derneği Akut Stres Bozukluğu ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu Uygulama Kılavuzu (American Psychiatric Association Practice Guideline for the Treatment of Patients with Acute Stress Disorder and Posttraumatic Stres Disorder, 2004) EMDR'nin akut ve kronik travma sonrası stres bozukluğu ile ilgili semptomların iyileştirmesindeki etkinliğini onaylamıştır.
A.B.D. Savaş Gazileri Departmanı ve Savunma Departmanı da, TSSB tedavisinde tavsiye edilen terapiler içersinde en üst sıraya EMDR’yi koymuştur (Clinical Practice Guidelines, 2004). Ayrıca, Uluslararası Travmatik Stres Çalışmaları Örgütü (International Society for Traumatic Stress Studies - ISTSS) EMDR’yi TSSB için etkili bir müdahale olarak kabul etmektedir (Chemtob v.d., 2000). Çeşitli uluslararası sağlık ve devlet kurumları da benzer şekilde kararlar almışlardır.(İngiltere Krallığı Sağlık Departmanı, 2001; İsrail Ulusal Ruh Sağlığı Birimi, 2002).
Psikoterapist, yazar, öğretim görevlisi ve performans koçu olarak tanınan Dr. David Grand, 1993 yılında, hayatının geri kalanını tamamen değiştirecek bir konferansa katılır. Konferans, EMDR adı verilen yeni bir terapi yöntemi üzerinedir. Francine Shapiro tarafından keşfedilen bu teknik sayesinde özellikle de travmaya bağlı psikolojik sıkıntıların tedavisi "ışık hızında" gerçekleşmektedir. Daha sonra bu tekniği kendi hastalarına uygulamaya başlayan David Grand, kısa sürede olağanüstü sonuçlar alır. 1999 Marmara Depremi'nin ardından Türkiye'ye gelip depremzedelerle de başarılı çalışmalar yapan David Grand son kitabında EMDR yöntemiyle duygusal iyileşmenin nasıl sağlandığını vaka öykülerinden yola çıkarak herkesin anlayabileceği bir dille aktarmıştır.. "Hayatı, zihnimizi kemiren acı verici düşüncelerle ya da korkunç hatıralara katlanarak yaşamak zorunda değiliz. Bir zamanlar imkansız olduğu düşünülen 'mucizevi' değişim artık mümkün, hem de ışık hızında!" diyen yazar, EMDR yöntemiyle sadece stres, kaygı ve korkulardan kurtulmanın değil, aynı zamanda her konuda performansı ve yaratıcılığı arttırmanın da mümkün olduğunu söylemektedir.
EMDR ın başlıca kullanıldığı alanlar şunlardır:
· Travma Sonrası Stres Bozukluğu (PTSD)
· Taciz
· Doğal afetler
· Psikolojik şidet
· Panik Bozukluk
· Depresyon
· Anksiyete Bozuklukları
· Kişilik Bozuklukları
· Beden Ağrısı Bozuklukları
· Kronik Ağrılar
· Bağımlılıklar
· Ergenlik Sorunları
· Fobiler
· Korkular
· Performans Kaygıları
· Yas
· Performans ve Yaratıcılık Geliştirme